Dokument poruszający, obnażający ignorancję i brak empatii wśród przedstawicieli kościoła, lecz przede wszystkim dający głos ofiarom molestowania seksualnego czy gwałtu. A cała produkcja zrealizowana ze środków darczyńców na Patronite.pl.
Oczekiwanie
Nie ukrywam, że na ten film czekałam, nie tylko ze względu na odwagę jego autora – Tomasza Sekielskiego, by obnażyć to, co się dzieje w Polsce lecz także dlatego, że forma pozyskiwania środków na tę produkcje była bardzo szczególna. Autor filmu podejmuje tematykę pedofilii i nadużyć seksualnych w kościele katolickim już od dawna, choć jest to pierwszy niezależny film jego autorstwa.
Od kiedy dowiedziałam się, że Tomasz Sekielski realizuje taki projekt, który ukaże świat czynów pedofilnych, bardzo mu kibicowałam. Nie tylko dlatego, że to dziennikarz i dokumentalista, który rzetelnie podchodzi do wykonywanej pracy. Widziałam w tym dokumencie działanie na rzecz rozpędzenia koła zamachowego zmian – w kościele, choć miałam nadzieję, że także w działaniu służb takich jak Policja, Prokuratura czy Sądy.
Dyskusja jaka obecnie toczy się toczy wydaje się pokazywać, że był to nie tylko oczekiwany głos lecz przede wszystkim, rzeczywiście jest to bodziec do zmian. Po tym dokumencie, który szeroko dociera poza granice Polski, nie można udawać, że nie ma tematu, że nic się nie stało a czyny pedofilne są marginalnym wydarzeniem w polskim kościele.
17 na liście
W dniu premiery filmu na Youtube, wraz z moim Mężem byliśmy 17-stą „odsłoną” tej produkcji. Odsłon przybywało po kilkaset w ciągu sekundy…To było niebywałe, co tylko pokazuje jak ogromne było zapotrzebowanie na podjęcie tego tematu. Z pewnością jego sposób drystrybucji też miał ogromne znaczenie. Kiedy piszę ten artykuł, film ma niemal 21 mln odsłon! A to wciąż nie koniec.
Oglądanie na raty
Wiele osób w kilka dni po premierze w sieci, mówiło, że niemożliwym było zobaczenie tego długiego dokumentu w ciągu. Niektórzy, w tym ja, potrzebowali przerw. Choć u mnie wynikały one z tego, że podejmowaliśmy z Mężem bieżące dyskusje w temacie.
Dziecko winne molestowania, gwałtu
Chyba najbardziej wstrząsające było dla mnie zrzucanie odpowiedzialności na ofiary działań pedofilnych. Jeden z księży mówi swojej ofierze, która się z nim konfrontuje, że przecież ona tez tego chciała, wykazywała chęć i to działanie było obustronne, żeby się popieścić, a potem każdy wracał do swoich spraw więc nic takiego się nie stało.
To jest wstrząsające nie tylko dlatego, że to ponowne krzywdzenie kogoś, kto już jest ofiarą lecz przede wszystkim pokazuje to kompletny brak refleksji, wzięcia odpowiedzialności za swoje czyny. To kompletny brak edukacji albo olbrzymich rozmiarów ignorancja księdza.
Wynagrodzę Ci to, czyli wątek o pieniądzach
To też wstrząsający fragment filmu – księża utrzymywani z pieniędzy podatników, usiłują „zadośćuczynić” ofiarom, które molestowali lub gwałcili, poprzez wypłatę jakiejś sumy pieniędzy. Zupełnie jakby pieniądze, miały zabrać wspomnienie tych doświadczeń, ból psychiczny, nierzadko fizyczny oraz niepełne życie.
Dlaczego niepełne? Dlatego, że ofiary molestowania czy gwałtu, szczególnie w okresie dzieciństwa, jasno mówią o tym, że normalne życie po takich zdarzeniach nie jest możliwe. Człowiek zasypia ze wspomnieniem traumy i z nim się budzi, widzi obrazy z tamtych zdarzeń, nawet jeśli bardzo tego nie chce, często czuje towarzyszący zdarzeniu zapach czy napięcie mięśniowe, związane z lękiem.
Co ważne – wypłata rekompensaty „pod stołem” nie ma nic wspólnego z zadbaniem o ofiarę – zapewnienie jej środków na terapię czy dalsze leczenie, ma być gwarantem milczenia. Gwarantem, że wypłata niejako „kasuje” działania przestępcze księdza, jakby ich nigdy nie było.
Rodzic: Nie mów tak. Ksiądz nie robi takich rzeczy
Jednym z ważniejszych wątków jest ukazanie roli rodziców w tych sytuacjach. W filmie słyszymy o tym, że niektórzy z jego bohaterów, mówili rodzicom lub probowali powiedzieć, co ich spotkało. Co słyszą od rodziców w odpowiedzi? Nie to czego potrzebują – nie ma troski, zbadania tematu, dbania o to by chronić dziecko. Co zatem się dzieje? Pojawia się ogromna bagatelizacja tematu lub wręcz usiłowanie wmówienia dziecku, że kłamie. Czyli symulowanie, że to traumatyczne wyrażenie o którym mówi dziecko, wcale go nie spotkało.
Taka postawa rodziców jest nie do opisania i nie do przyjęcia. To oni odpowiadają za ochronę dziecka – prawną, fizyczną lecz przede wszystkim tą emocjonalna i dotyczącą seksualności dziecka. A taki komentarz rodzica, to nie tylko odwrócenie się od dziecka lecz również dawanie przyzwolenia na wykorzystywanie i krzywdzenie dzieci.
Zatem rodzic, staje się partnerem zbrodni o charakterze pedofilnym – bo wie, co się dzieje, a nie reaguje. Jak inaczej można to nazwać?
Oczyście odpowiedź na pytanie dlaczego rodzic tak reaguje, nie jest wcale prosta. Jednak nie usprawiedliwia to postępowania rodzica – nie wolno komuś, kto przychodzi do nas (szczególnie jeśli jesteśmy rodzicami, a przychodzi do ans dziecko) mówić, że trauma jakieś doświadczył, się nie wydarzyła. Nawet jeśli ekstremalnie trudno nam w to uwierzyć…
Gwałt w wyrazie wdzięczności
Jeden z bohaterów wspomina, jak rozbił swoją świnkę skarbonkę, by wpłacić pieniądze na budowanie bayzliki w Licheniu. W podzięce zostaje zaproszony przez księdza…po czym w ramach „wdzięczności” staje się jego ofiarą, doświadczając traumy. Traumy, która pozostaje na całe życie.
Trzeba przyznać, że ta postawa księdza jest nie tylko poza prawem, niemoralna czy jakkolwiek byśmy tego nie chcieli oceniać – przede wszystkim jest podwójnie okrutna. Dobry uczynek dziecka, zostaje wykorzystany jako argument do tego, by je skrzywdzić. Z perspektywy psychologicznej, jest to szalenie szkodliwe działanie, które pozostawia w dziecku ślad na całe życie.
Postawa autora
Zastanawiało mnie, jak będzie ukazana postać autora dokumentu. Pojawia się on w bardzo nielicznych scenach, kiedy przykładowo chce dowiedzieć się, dlaczego ksiądz skazany wyrokiem Sądu, który dożywotnio ma zakaz pracy z dziećmi, został oddelegowany na rekolekcje z dziećmi. Jaką otrzymuje odpowiedź? „Czepia się pan księdza”.
Urzekło mnie w tym filmie, że został on zrobiony obiektywnie, bez sztucznie kreowanej nagonki czy agresji wobec księży. Według mnie, ten dokument bardzo jasno wskazuje, na czym zależało jego autorowi – na danie wreszcie głosu ofiarom, umożliwienie im konfrontacji w bezpiecznych warunkach i wreszcie obraniu stanowiska przez kościół zamiast udawania, że tematu nie ma.
O zaletach
Jednak jedną z największych zalet tego dokumentu jest to, że ofiary kościoła katolickiego w Polsce, przestały się wstydzić. Wstydzić za to, za co wstydzić się nigdy nie powinny – przestały się wstydzić tego, że były molestowane i gwałcone. Zaczęły o tym mówić. Ten dokument, dodał im odwagi.
W przypadkach takiej traumy, zarzucenie wstydu i poczucia winy, a także powiedzenie o tym głośno, bywa ogromnie oczyszczające. Osoby pokrzywdzone opisują to jako swoiste oczyszczenie i zrzucenie ogromnego ciężaru z barków.
Fundacja „Nie lękajcie się” od premiery tego filmu codziennie odbiera kilkadziesiąt wiadomości, z informacjami o zachowaniach pedofilnych stosowanych przez księży. To ogromny ruch, który ma na celu oczyszczenie i uzdrowienie tych najbardziej poszkodowanych – dzieci, które stały się ofiarami dorosłych, głównie mężczyzn, piastujących zawód publicznego zaufania. A jak mówi jeden z księży w dokumencie – „ksiądz dla dziecka jest jak Pan Jezus”. Myślę, że nie muszę dodawać nic więcej…
Bez względu na to, jak zakończy się proces ujawniania teczek księży, który po ujawnieniu molestowania czy gwałtu byli przenoszeni do innych parafii, ten film juz bardzo wiele zmienił.
Jako społeczeństwo potrzebujemy utrwalić wrażliwość na pewne tematy, po to by móc reagować, kiedy jeszcze jest szansa chronić dziecko. To nie tylko obowiązek konstytucyjny lecz również obowiązek wszystkich wiernych, którzy utrzymują kościół w Polsce – swoim datkami, obecnością w kościele i innych działaniach na jego rzecz.
Zobacz ten film
Ten film jest dla każdego dorosłego – potrzebujemy zrozumieć jak funkcjonuje dziecko zaatakowane w taki sposób, i jak wymowne są pewne bardzo wysublimowane sygnały, jakie wysyła dziecko po przeżyciu takiej traumy – bo często niestety nie mówi wprost o tym, co je spotkało. Wynika to z wielu powodów, część z nich opowiedziałam w Rozmowie z Redaktor Karina Obarą „Ustrzeż dziecko przed pedofilem” .
Zatem nie mów mi ani sobie, że nie dasz rady zobaczyć tego filmu, że to straszne i tak dalej. Zmierz się z tym co Ciebie otacza, być może nawet codziennie.
Przydatne numery telefonów
- Fundacja „Nie lękajcie się” – 661-419-334
- Zranieni w Kościele – telefon zaufania dla Dzieci i Młodzieży – 116 111
- Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę – 22 826 88 62
- Centrum Interwencji Kryzysowej – 58 511 01 21
- Centrum Pomocy Dzieciom w Białymstoku 0 801 000 180
