Doświadczenie przemocy w dzieciństwie ma długotrwałe konsekwencje. Wpływa na zdrowie fizyczne, psychiczne i społeczne i podwyższa ryzyko chorób przewlekłych, cierpienia psychicznego oraz trudności w relacjach interpersonalnych.
Doświadczenie przemocy zostaje w przeszłości, „ale”…
Wszelkie doświadczenia przemocy w dzieciństwie, niezależnie od jej rodzaju (psychiczna, fizyczna, seksualna), pozostają w przeszłości. Jednak nie można ignorować jej wpływu na kształtowanie się osobowości młodego człowieka. Szczególnie długotrwałe doświadczanie przemocy odciska silne piętno na osoba młodej, która z tym bagażem wchodzi w dorosłe życie.
Większość osób, które doświadczyły długotrwałej przemocy w dzieciństwie, potrzebuje psychologicznego czy psychoterapeutycznego wsparcia. Zarówno w okresie doświadczania przemocy, jak i na długo potem. Konsekwencje doświadczania przemocy mogą się pojawić w widoczny dla nich sposób, na dziesiątki lat póżniej. Trudność polega na tym, że nie mamy wiedzy lub świadomości, że nasze lęki, zachowania czy wybory, wynikają z doświadczania przemocy. Czeto kilka, kilkanaście czy kilkadziesiąt lat wcześniej.
Skutki fizyczne doświadczenia przemocy
Badania pokazują, że przemoc w dzieciństwie jest związana z większym ryzykiem rozwoju chorób przewlekłych, jak: choroby serca, cukrzyca, i choroby układu oddechowego.
Badanie przeprowadzone przez Felitti i współpracowników (1998) w ramach Adverse Childhood Experiences (ACE) Study wykazało, że osoby z wysokim wskaźnikiem ACE miały większe ryzyko chorób przewlekłych w porównaniu do osób, które nie doświadczyły przemocy w dzieciństwie .
Skutki psychiczne doświadczenia przemocy
Doświadczenie przemocy w dzieciństwie ma również znaczący wpływ na zdrowie psychiczne. Badania wskazują na wyższe ryzyko wystąpienia depresji, stanów lękowych, PTSD czy zaburzeń osobowości.
Badania nad związkiem przemocy ze zdrowiem psychicznym pokazują, że osoby, które doświadczyły przemocy, są bardziej podatne na rozwój depresji i zaburzeń lękowych w późniejszym okresie życia (Widom, 1999).
Skutki społeczne i behawioralne doświadczenia przemocy
Nie można pominąć wpływu doświadczania przemocy w dzieciństwie na funkcjonowanie społeczne i behawioralne jednostki. Może prowadzić do: trudności w relacjach interpersonalnych, trudności w tworzeniu i utrzymywaniu zdrowych relacji oraz zwiększonego ryzyka zaangażowania w zachowania ryzykowne, takie jak nadużywanie substancji psychoaktywnych.
Badanie prowadzone przez Dube i współpracowników (2003) wykazało, że przemoc w dzieciństwie jest silnie związana z uzależnieniem od alkoholu i narkotyków w dorosłym życiu.
Mechanizmy biologiczne doświadczenia przemocy
Wreszcie przemoc doświadczana w dzieciństwie, wpływa na rozwój mózgu i funkcje biologiczne. Badania nad neurobiologią traumy pokazują, że chroniczny stres związany z przemocą może prowadzić do trwałych zmian w strukturze i funkcji mózgu. Między innymi takich jak: zmniejszenie objętości hipokampa czy zmiany w układzie limbicznym, co bezpośrednio wpływa na regulację emocji i stresu (Teicher et al., 2016).
Jak wspierać siebie w życiu dorosłym, mając doświadczenie przemocy w dzieciństwie?
Osoby, które doświadczyły przemocy w dzieciństwie, mogą podejmować różne kroki w celu złagodzenia trudności w dorosłym życiu. Badania wskazują na kilka szczególnie skutecznych strategii i interwencji, które mogą pomóc w dbałości o zdrowie fizyczne, psychiczne i społeczne.
Wsparcie psychologiczne i psychoterapeutyczne
Terapia psychologiczna, w tym terapia poznawczo-behawioralna (CBT), terapia oparta na uważności (mindfulness), terapia akceptacji i zaangażowania, terapia schematów oraz terapie skoncentrowane na integrowaniu traumy, są uznawane za skuteczne metody wspierania osób, które doświadczyły przemocy w dzieciństwie.
Badania pokazują, że CBT może pomóc w redukcji objawów depresji i lęku, a także w poprawie ogólnego funkcjonowania psychicznego (Foa et al., 2008).
Według badań terapia akceptacji i zaangażowania – ACT, akceptacja odgrywa kluczową rolę we wspieraniu osób, w nawigowaniu i integrowaniu traumatycznych doświadczeń. Poprzez dbałość o akceptację oraz integrację traumatycznych doświadczeń oraz rezygnację z oporu i osądzania, a także budowanie elastyczności psychologicznej i odporności psychicznej, osoby mogą rozpocząć swoją podróż ku innej jakości życia (McKay et al., 2020, Batten, S. V.,et al., 2005). Nawet mając za sobą traumatyczne doświadczenia z dzieciństwa.
Wsparcie społeczne
Wsparcie społeczne od rodziny, przyjaciół, osób z pracy czy grup wsparcia może odegrać kluczową rolę w procesie zdrowienia. Badania pokazują, że silne wsparcie społeczne jest związane ze zdrowiem psychicznym i mniejszym ryzykiem cierpienia psychicznego (Cohen & Wills, 1985).
Udział w grupach wsparcia dla osób z doświadczeniem przemocy, gdzie można dzielić się doświadczeniami i otrzymywać wsparcie emocjonalne, może być szczególnie pomocny.
Interwencje medyczne
W przypadku problemów zdrowotnych, które mogą wynikać z doświadczeń przemocy w dzieciństwie, ważne jest skonsultowanie się z lekarzem. Interwencje medyczne mogą obejmować farmakoterapię, fizjoterapię, oraz inne formy leczenia chorób przewlekłych.
Badania wykazują, że odpowiednie leczenie medyczne może pomóc w zarządzaniu objawami i poprawie jakości życia (Felitti et al., 1998).
Praktyki zdrowego stylu życia
Zachowanie zdrowego stylu życia, w tym: regularna aktywność fizyczna, zdrowa dieta, techniki relaksacyjne, mogą znacząco przyczynić się do poprawy zdrowia fizycznego i psychicznego.
Według badań regularna aktywność fizyczna może pomóc w redukcji objawów depresji i lęku (Babyak et al., 2000), a techniki relaksacyjne, jak medytacja, mogą poprawić samopoczucie psychiczne i zmniejszyć poziom stresu (Grossman et al., 2004).
Edukacja i samopomoc
Edukacja na temat skutków przemocy w dzieciństwie oraz dostęp do materiałów samopomocowych mogą pomóc w zrozumieniu własnych doświadczeń i znalezieniu strategii radzenia sobie z trudnościami. Książki, artykuły, oraz zasoby internetowe mogą dostarczyć cennych informacji i wsparcia. Ważne jest jednak to, by szukać informacji rzretelenych, które mająp oparcie w badaniach naukowych oraz doświadczeniach zawodowych osób specjaliuzjących się we wspieraniu osób z doświadczeniem przemocy.
Podsumowanie
Doświadczenie przemocy w dzieciństwie ma długotrwałe i szeroko zakrojone konsekwencje, wpływając zarówno na zdrowie fizyczne, psychiczne, jak i społeczne. Ważne jest, aby świadomość tych skutków prowadziła do lepszej profilaktyki, wsparcia i interwencji dla osób dotkniętych przemocą w dzieciństwie.
Jednak mając nawet traumatyczne doświadczenia z dzieciństwa, nie oznacza to, że nie jesteśmy w stanie w dorosłości wpływać na swoje zdrowie i jakość życia. Jest wiele działań, które możemy podjąć, żeby doświadczenie przemocy w dzieciństwie, nie wpływa na nasze aktualne życie w aż tak dużym stopniu.
Bibliografia
- Foa, E. B., Keane, T. M., Friedman, M. J., & Cohen, J. A. (2008). Effective Treatments for PTSD: Practice Guidelines from the International Society for Traumatic Stress Studies. Guilford Press.
- Cohen, S., & Wills, T. A. (1985). Stress, social support, and the buffering hypothesis. Psychological Bulletin, 98(2), 310-357.
- Felitti, V. J., Anda, R. F., Nordenberg, D., Williamson, D. F., Spitz, A. M., Edwards, V., … & Marks, J. S. (1998). Relationship of childhood abuse and household dysfunction to many of the leading causes of death in adults: The Adverse Childhood Experiences (ACE) Study. American Journal of Preventive Medicine, 14(4), 245-258.
- Babyak, M., Blumenthal, J. A., Herman, S., Khatri, P., Doraiswamy, M., Moore, K., … & Krishnan, K. R. (2000). Exercise treatment for major depression: maintenance of therapeutic benefit at 10 months. Psychosomatic Medicine, 62(5), 633-638.
- Grossman, P., Niemann, L., Schmidt, S., & Walach, H. (2004). Mindfulness-based stress reduction and health benefits: A meta-analysis. Journal of Psychosomatic Research, 57(1), 35-43.
- Batten, S. V., Orsillo, S. M., & Walser, R. D. (2005). Acceptance and mindfulness-based approaches to the treatment of posttraumatic stress disorder. In S. M. Orsillo & L. Roemer (Eds.), Acceptance and mindfulness-based approaches to anxiety: Conceptualization and treatment (pp. 241–269). Springer Science + Business Media.
- McKay, M., Greenberg, M. J., & Fanning, P. (2020). The ACT workbook for depression and shame: Overcome thoughts of defectiveness and increase well-being using acceptance and commitment therapy. New Harbinger Publications.
- Widom, C. S. (1999). Posttraumatic stress disorder in abused and neglected children grown up. American Journal of Psychiatry, 156(8), 1223-1229.
- Dube, S. R., Anda, R. F., Felitti, V. J., Edwards, V. J., & Croft, J. B. (2001). Childhood abuse, household dysfunction, and the risk of attempted suicide throughout the life span: Findings from the Adverse Childhood Experiences Study. JAMA, 286(24), 3089-3096.
- Teicher, M. H., Anderson, C. M., & Polcari, A. (2012). Childhood maltreatment is associated with reduced volume in the hippocampal subfields CA3, dentate gyrus, and subiculum. Proceedings of the National Academy of Sciences, 113(18), 10763-10768.