14 lipca obchodzimy Międzynarodowy Dzień Osób Niebinarnych. To okazja do edukacji i celebrowania różnorodności, bo jest ona społecznie użyteczna i rozwijająca. Z jakimi wyzwaniami mierzą się osoby niebinarne? Jak być osoba inkluzywną? Przeczytaj!
Osoby niebinarne i ich codzienne wyzwania
Osoby niebinarne, czyli takie, które nie identyfikują się wyłącznie jako mężczyźni lub kobiety, często napotykają szereg wyzwań w społeczeństwie. Te trudności mogą dotyczyć różnych aspektów życia codziennego, pracy, edukacji i zdrowia. Poniżej opisuję najczęstsze trudności, z jakimi spotykają się osoby niebinarne.
Osoby niebinarne – istnieją? Brak uznania i zrozumienia tożsamości płciowej
Jednym z największych wyzwań jest brak zrozumienia i akceptacji niebinarnej tożsamości płciowej. Wiele osób niebinarnych spotyka się z niezrozumieniem ze strony rodziny, przyjaciół, a nawet pracodawców. Niezrozumienie to często prowadzi do niewłaściwego używania zaimków oraz imion, co może być źródłem dużego stresu i dyskomfortu.
Ponadto ten brak zrozumienia często ewoluuje w agresję, odrzucenie, wykluczenie, a nawet przemoc. Podczas gdy to my mamy trudność ze zrozumieniem, to my mamy braki w wiedzy, to my obawiamy się czegoś w związku z czyjąś tożsamością. Zatem wszelkie działania agresywne, wykluczające czy przemocowe, są karaniem innych za to, co nie dotyczy ich, a nas.
Dyskryminacja i stygmatyzacja niebinarności
Osoby niebinarne często doświadczają dyskryminacji w różnych sferach życia. Mogą spotykać się z wykluczeniem w miejscach pracy, szkołach czy instytucjach publicznych. Dyskryminacja może obejmować odmowę zatrudnienia, trudności w awansie, czy niesprawiedliwe traktowanie w miejscu pracy. Stygmatyzacja ze strony społeczeństwa może prowadzić do poczucia odczuwania stresu mniejszościowego, izolacji i braku wsparcia.
Czym jest stres mniejszościowy? To specyficzny rodzaj stresu doświadczanego przez osoby należące do grup wykluczanych, narażonych na dyskryminację, uprzedzenia, stygmatyzację i marginalizację. Jest to zjawisko szczególnie istotne w kontekście osób LGBTQIA+, w tym osób niebinarnych, jednak dotyczy również innych grup społecznych, takich jak mniejszości etniczne, religijne, osoby z niepełnosprawnościami itp.
Problemy z dokumentami i prawnym uznaniem
W wielu krajach, w tym również w Polsce, osoby niebinarne napotykają na problemy z prawym uznaniem swojej tożsamości płciowej. Systemy prawne często nie uwzględniają opcji innych niż „mężczyzna” i „kobieta”, co prowadzi do trudności w uzyskaniu dokumentów tożsamości zgodnych z ich tożsamością płciową.
Może się wydawać, że to nie ma większego znaczenia, jednak nie jest to prawda. Wyobraź sobie, że jest jakaś część Ciebie, Twojej tożsamości, której ktoś nieustannie nie uznaje, ignoruję ją, zupełnie jakby nie istniała. Jakie to uczucie?
Problemy zdrowotne i brak wsparcia medycznego
Osoby niebinarne często napotykają na bariery w dostępie do odpowiedniej opieki zdrowotnej. Brak zrozumienia i wiedzy na temat niebinarności wśród pracowników ochrony zdrowia może prowadzić do niewłaściwego traktowania i braku odpowiedniego wsparcia medycznego. Dodatkowo, osoby niebinarne mogą doświadczać problemów zdrowotnych związanych ze stresem mniejszościowym, takimi jak lęk, depresja czy myśli samobójcze.
Okazuje się zatem, ze osoby niebinarne są w grupie wyższego ryzyka, jeśli chodzi o trudności w obszarze zdrowia psychicznego. tutaj pojawia się kolejny problem. Jako osoby potencjalnie częściej potrzebujące korzystać z tego wsparcia, zdarza się, że nie tylko go nie otrzymują, a wręcz otrzymują od sepcjalistx dokładnie to, z powodu czego pojawiają się w gabinecie, np. są stygmatyzowane, dyskryminowane, umniejsza się ich doświadczeniom.
Niestety do dzisiaj zdarza mi się trafiać na osoby specjalizujące się w psychologii, psychoterapii czy psychiatrii, które uważają, ze tożsamość płciowa czy orientacja seksualna, to zaburzenie wynikające ze złych relacji z rodzicami – przykładowo taka osoba uznaje, że osoba pojawiają się w gabinecie jest niebinarna dlatego, że miała złe relacje z ojcem. Nie jest to potwierdzone żadnymi badaniami ani z obszaru psychologii, psychiatrii, ani nawet seksuologii. To tylko dowód na to, jak osobom eksperckim zdarza się bardziej skupiać na własnych przekonaniach niż rzetelnych danych i wytycznych, w zgodzie z którymi maja pomagać ludziom.
Wyzwania w edukacji
Szkoły i uniwersytety często nie są przygotowane do wsparcia osób niebinarnych. Brak odpowiednich polityk antydyskryminacyjnych, niewłaściwe używanie zaimków, imion oraz brak wiedzy na temat niebinarności wśród nauczycieli i pracowników edukacyjnych może prowadzić do wykluczenia i dyskryminacji w środowisku szkolnym. Osoby niebinarne mogą również spotykać się z trudnościami w uzyskaniu odpowiednich materiałów edukacyjnych oraz wsparcia psychologicznego.
Dużo na ten temat w ramach działań Uniwersytetu Jagiellońskiego pisał queer__alice. Znajdziesz wiele cennych informacji na ten temat w wywiadzie Ali dla Vogue.
pięknie ten temat poruszył Ane_ratownica na Instagranmie w tym poście.
Trudności społeczne i izolacja w doświadczeniach osób niebiernych
Brak akceptacji i zrozumienia ze strony społeczeństwa może prowadzić do poczucia izolacji i wykluczenia. Osoby niebinarne często zmagają się z negatywnymi stereotypami oraz uprzedzeniami, co może prowadzić do trudności w nawiązywaniu relacji i budowaniu sieci wsparcia. Izolacja społeczna może negatywnie wpływać na zdrowie psychiczne i ogólne samopoczucie osób niebinarnych (choć dotyczy to wszystkich osób LGBTQIA+), a konkretnie:
Wzrost poziomu stresu i lęku
Izolacja społeczna prowadzi do wzrostu poziomu stresu i lęku. Osoby niebinarne często doświadczają stresu wynikającego z braku akceptacji i zrozumienia w społeczeństwie. Brak wsparcia społecznego potęguje te uczucia.
„Osoby LGBTQ+, w tym osoby niebinarne, są bardziej narażone na stres i lęk z powodu izolacji społecznej, co może prowadzić do poważnych problemów zdrowia psychicznego”.
Meyer, I. H. (2003). Prejudice, social stress, and mental health in lesbian, gay, and bisexual populations: Conceptual issues and research evidence. Psychological Bulletin, 129(5), 674-697.
Depresję i poczucie samotności
Izolacja może prowadzić do depresji i poczucia głębokiej samotności. Brak wsparcia społecznego i akceptacji może sprawić, że osoby niebinarne czują się odrzucone i wykluczone.
„Izolacja społeczna jest silnie skorelowana z wyższym ryzykiem depresji i poczucia samotności wśród osób LGBTQ+”.
Hatzenbuehler, M. L. (2009). How does sexual minority stigma „get under the skin”? A psychological mediation framework. Psychological Bulletin, 135(5), 707-730
Problemy z samoakceptacją i samooceną
Osoby niebinarne, które doświadczają izolacji, często mają trudności z samoakceptacją i niską samooceną. Brak wsparcia i zrozumienia ze strony otoczenia może prowadzić do internalizacji negatywnych przekonań.
„Brak akceptacji i wsparcia społecznego prowadzi do problemów z samooceną i samoakceptacją”.
Frost, D. M. (2013). Social support, minority stress, and mental health among same-sex couples. Journal of Marriage and Family, 75(1), 233-243.
Zwiększone ryzyko zachowań autodestrukcyjnych
Izolacja może prowadzić do zwiększonego ryzyka zachowań autodestrukcyjnych, w tym myśli samobójczych i samookaleczania. Brak wsparcia i poczucie beznadziei mogą prowadzić do desperackich działań.
„Osoby LGBT, które doświadczają izolacji społecznej, są bardziej narażone na zachowania autodestrukcyjne, w tym samobójstwa”.
Trudności w nawiązywaniu relacji
Izolacja społeczna może prowadzić do trudności w nawiązywaniu i utrzymywaniu relacji międzyludzkich. Osoby niebinarne mogą czuć się wykluczone i mieć trudności z zaufaniem innym, co utrudnia budowanie zdrowych, wspierających relacji.
„Izolacja społeczna prowadzi do trudności w nawiązywaniu relacji, co jest szczególnie problematyczne dla osób LGBTQ+, w tym osób niebinarne” (Rostosky et al., 2010).
Russell, S. T., & Fish, J. N. (2016). Mental health in lesbian, gay, bisexual, and transgender (LGBT) youth. Annual Review of Clinical Psychology, 12, 465-487.
Jak być inkluzywną osobą wobec osób niebinarnych?
Warto zadbać o to, co absolutnie podstawowe. To nie jest tak, że tych działań jest tak wiele i są tak bardzo skomplikowane, że trzeba nabyć wiedzę tajemną. poniżej wypisałam kilka działań, które możesz stosować,. by traktować osoby niebinarne z szacunkiem, bez zagarniania im godności.
Zrozumienie i szacunek wobec osób niebinarnych
Podstawą inkluzywności jest zrozumienie. Zdarza się jednak, że nie przychodzi to ani szybko, ani łatwo. Nie zmienia to faktu, że edukacja odkrywa tutaj kluczowe znaczenie. Jednak rozumienie (intelektualnie) jakiegoś tematu, nie jest warunkiem koniecznym, to zaakceptowania drugiej osoby i szacunku wobec niej. Zatem nie musisz rozumieć, wystarczy, że szanujesz.
Tożsamość niebinarna odnosi się do osób, które nie identyfikują się wyłącznie jako mężczyźni lub kobiety. Może obejmować szerokie spektrum tożsamości, w tym agender, genderqueer, genderfluid i inne. Ważne jest, aby szanować i uznawać tożsamości płciowe osób niebinarnych, niezależnie od poziomu naszej wiedzy i zrozumienia. Najważniejsze jest to, ze przed Tobą stoi człowiek – więcej o tym przeczytaj w artykule, który napisałam dla Magazynu Charaktery.
Używanie odpowiednich zaimków
Kiedy poznajesz osobę niebinarną, zapytaj, jakich zaimków używa. W języku polskim najczęściej używane zaimki to „oni” i „ich”, jednak każda osoba może mieć swoje preferencje. Staraj się unikać założeń dotyczących zaimków i bądź gotowy/a do poprawienia się, jeśli popełnisz błąd. Ważne jest, aby przepraszać i kontynuować rozmowę, zamiast skupiać się na błędzie .
Wspomniany Ali, używa zaimków on/jego, natomiast Ane używa zaimków zamknie ona/jej i on/jego i innych, jak pisz ona sowim profilu na instagramie „on/ona, whatever works”. Czy to rzeczywiście tak trudne, by to uszanować?
Edukacja i świadomość
Nie bój się poszerzać swojej wiedzy na temat niebinarności. Istnieje wiele zasobów, które mogą pomóc zrozumieć doświadczenia osób niebinarnych. Kursy, książki, artykuły oraz rozmowy z osobami niebinarnymi mogą być cennym źródłem wiedzy.
Możesz zacząć od:
- zapoznania się z historiami osób niebinarnych
- przeczytania książki „Pomiędzy. Historie osób niebinarnych” autorstwa Renaty Kim czy „Non-Binary Lives: An Anthology of Intersecting Identities”
Inkluzywność w miejscach pracy i w szkołach
Tworzenie inkluzywnego miejsca pracy zaczyna się od polityki i praktyk. W miejscu pracy czy w szkole, warto wprowadzać polityki antydyskryminacyjne, które chronią osoby niebinarne. Szkolenia z zakresu różnorodności i inkluzji mogą pomóc w budowaniu zrozumienia i wsparcia dla osób niebinarnych. Ważne jest również, aby w formularzach i dokumentach uwzględniać opcje inne niż tylko „mężczyzna” i „kobieta” .
Wiele na temat szkoleń prowadzonych w firmach, możesz się dowiedzieć z profilu Magdy Stęgi.
Wspieranie osób niebinarnych w codziennym życiu
Wsparcie dla osób niebinarnych można okazywać na wiele sposobów. Słuchanie, uznawanie i wspieranie tożsamości płciowych innych osób jest kluczowe. Warto być sojusznikiem i interweniować w sytuacjach, gdy zauważa się dyskryminację czy nękanie. Każdy z nas ma rolę do odegrania w budowaniu społeczeństwa, w którym priorytetem będzie bezpieczeństwo, szacunek i wsparcie.
Dbanie o inkluzywność, to nie jest jednorazowe działanie. To proces który wymaga uczenia, zmieniania, dostosowywania. Każdy z nas, jako część społeczeństwo i społeczności w której żyjemy, wpływa na to jaka ona jest, co wspólnie tworzymy.
Podsumowanie
Międzynarodowy Dzień Osób Niebinarnych to doskonała okazja, aby przypomnieć sobie o znaczeniu inkluzywności i szacunku dla wszystkich tożsamości płciowych. Każdy z nas może przyczynić się do budowania bardziej otwartego i zrozumiałego społeczeństwa poprzez edukację, empatię i aktywne wspieranie osób niebinarnych.
Problemy, z którymi zmagają się osoby niebinarne, są złożone i wieloaspektowe. Wymagają zrozumienia, wsparcia oraz inkluzywności ze strony całego społeczeństwa. Kluczowe jest edukowanie się na temat niebinarności, wprowadzenie odpowiednich polityk antydyskryminacyjnych oraz zapewnienie wsparcia medycznego i psychologicznego. Tylko wtedy będziemy mogli stworzyć społeczeństwo, w którym każda osoba, niezależnie od tożsamości płciowej, będzie mogła czuć się szanowana, akceptowana i bezpieczna.
Bibliografia
- Meyer, I. H. (2003). Prejudice, social stress, and mental health in lesbian, gay, and bisexual populations: Conceptual issues and research evidence. Psychological Bulletin, 129(5), 674-697.
- Hatzenbuehler, M. L. (2009). How does sexual minority stigma „get under the skin”? A psychological mediation framework. Psychological Bulletin, 135(5), 707-730.
- Frost, D. M. (2013). Social support, minority stress, and mental health among same-sex couples. Journal of Marriage and Family, 75(1), 233-243.
- Russell, S. T., & Fish, J. N. (2016). Mental health in lesbian, gay, bisexual, and transgender (LGBT) youth. Annual Review of Clinical Psychology, 12, 465-487.