Film „On/jego” Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę to poruszająca historia o poszukiwaniu tożsamości i akceptacji w świecie pełnym uprzedzeń wobec osób LGBTQIA+. Jako psycholożka w trakcie certyfikacji z seksuologii klinicznej i seks coachingu, dostrzegam w nim nie tylko wartości edukacyjne, a także wsparcie dla tych, którzy zmagają się z brakiem akceptacji. Dlaczego warto zobaczyć ten film?
O czym jest film „On/jego”?
Jak napisałam powyżej, to przede wszystkim film edukacyjny, dotyczący poszukiwania własnej tożsamości, jak również akceptacji. Film „On/jego” stworzony przez Fundację Dajemy Dzieciom Siłę stanowi istotny głos w dyskusji na temat tożsamości płciowej czy seksualnej, w szczególności w kontekście młodych osób LGBTQIA+.
Jako psycholożka w trakcie certyfikacji z seksuologii klinicznej oraz zeks coachingu, specjalizująca się w pracy z osobami LGBTQIA+, jestem szalenie wdzięczna i doceniam odwagę twórców w poruszaniu tematu, który wciąż budzi wiele emocji W Polsce. Pomimo postępującej globalnie dyskusji na temat praw człowieka i równości, wciąż to co jest w tym zakresie oczywiste, w Polsce nie jest.
Wykluczenie i brak akceptacji
Film „On/jego” przypomina nam, jak kluczową rolę pełni społeczne wsparcie w kształtowaniu zdrowia psychicznego młodych ludzi. Nie tylko uwrażliwia na te problemy, ale także wskazuje potencjalne drogi pomocy, co czyni go ważnym narzędziem edukacyjnym dla młodzieży oraz dorosłych, w tym rodziców, pedagogów i specjalistów zdrowia psychicznego.
Dlaczego to ma znaczenie? Ponieważ wykluczenie osób LGBTQIA+ w Polsce ma poważne konsekwencje dla ich zdrowia psychicznego i fizycznego, co wynika z doświadczania stresu mniejszościowego. Stres mniejszościowy to to chroniczne obciążenie psychiczne, doświadczane przez osoby należące do grup dyskryminowanych, takich jak np. osoby LGBTQIA+. To obciążenie wynika z codziennej konfrontacji z uprzedzeniami, homofobią, bifobią, trans fobią, queerfobią, stygmatyzacją i brakiem wsparcia, co może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych.
Badania przeprowadzone przez Kampanię Przeciw Homofobii oraz inne organizacje monitorujące sytuację osób LGBTQIA+ w Polsce pokazują, że osoby te często doświadczają dyskryminacji w szkołach, pracy, a także w rodzinach.
Raport z 2020 roku wykazał, że 70% młodzieży LGBTQIA+ w Polsce doświadczyło homofobicznych lub transfobicznych prześladowań w szkole. Długotrwałe doświadczenie odrzucenia i marginalizacji może prowadzić do wyższych wskaźników depresji, lęku, uzależnień, a także myśli samobójczych.
Według badań przeprowadzonych przez ILGA-Europe, aż 64% młodych osób LGBTQIA+ w Polsce myślało o samobójstwie, a 44% próbowało je popełnić .
W kontekście stresu mniejszościowego, osoby LGBTQIA+ są bardziej narażone na tzw. wewnętrzną homofobię, która polega na wewnętrznym konflikcie wynikającym z internalizacji negatywnych przekonań i stereotypów na temat swojej tożsamości. Badania pokazują, że osoby LGBTQIA+ żyjące w homofobicznym środowisku są bardziej podatne na samokrytykę i niskie poczucie własnej wartości, co dodatkowo zwiększa ich ryzyko zdrowotne.
Skutki braku systemowego wsparcia
Brak wsparcia systemowego, zarówno na poziomie instytucji, rodziny i szeroko rozumianego społeczeństwa, pogłębia ten problem. Polska, według rankingów ILGA-Europe, plasuje się wśród krajów o najniższym poziomie ochrony praw osób LGBTQIA+ w Europie. Przykłady takie jak brak ustawowych praw dla osób transpłciowych, niewprowadzenie związków partnerskich i równości małżeńskiej, a także strefy „wolne od ideologii LGBT” przyczyniają się do intensyfikacji stresu mniejszościowego. Brak równości prawnej i społecznej prowadzi do jeszcze głębszego wykluczenia.
Jak przewdziała konsekwencjom stresu mniejszościowego?
Aby przeciwdziałać negatywnym konsekwencjom stresu mniejszościowego, kluczowe jest budowanie wsparcia społecznego dla osób LGBTQIA+. Niezbędne jest zapewnienie odpowiednich programów edukacyjnych w szkołach i wprowadzenie legislacji chroniącej prawa mniejszości. Wsparcie psychologiczne, edukacja na temat różnorodności i polityczne zmiany mogą pomóc zmniejszyć stres mniejszościowy oraz poprawić jakość życia osób LGBTQIA+ w Polsce.
Co konkretnie zobaczymy w filmie „On/jego”?
Samo piękno – jest to emocjonalna podróż młodej osoby, która chce zrozumieć i zaakceptować swoją tożsamość, w świecie który niekoniecznie temu sprzyja, a już z pewnością tego nie ułatwia. Świat pełen sztywnych norm i oczekiwań wobec osób młodych, raczej zachęca do schematycznego działania – zupełnie, jakby każdy działał od określonego szablonu.
Zatem to nie tylko historia poznawania siebie, osobistego rozwoju, a także obraz wyzwań, jakie napotyka osoba żyjąca w nieakceptującym społeczeństwie, które obawia się różnorodności. Z psychologicznego punktu widzenia, przedstawiona w filmie narracja ma ogromne znaczenie, może bowiem mieć działanie terapeutyczne (choć terapią nie jest). Możliwość zidentyfikowania się z głównym bohaterem wspiera zrozumienie własnych emocji i zobaczyć, że jednak możliwe jest otrzymanie wsparcia w trudnych momentach.
Tworzenie takich treści jest kluczowe – to nie tylko kwestia reprezentacji i edukacji. to także kwestia normalizacji różnorodności i szacunku wobec człowieka, niezależnie od jego tożsamości płciowej czy seksualnej. Normalizacja doświadczeń osób nie-hetero i nie-cis, które wciąż zbyt często doświadczają wykluczenia, niezrozumienia, a nawet przemocy jest ważna.
Istotna jest także to, jak ten film może wpływać na nas – z jakiego poziomu go odbieramy, co w nasz porusza. Jak uwypukla się nasza wrażliwość?
Wsparcie ze środków granatowych dla filmu „On/jego”
Film „On/jego” powstał dzięki częściowemu wsparciu finansowemu Ambasady USA. To ważne z perspektywy realizacyjnej, jednak co istotne, nie wpływa na merytoryczne aspekty produkcji. Treść filmu wyraźnie oddaje perspektywę i doświadczenia osób związanych z tematem, odzwierciedlając realia życia młodych ludzi LGBTQIA+.
Patronat społeczny kampanii LGBT+ja, objęty przez Fundację GrowSPACE, dodatkowo wzmacnia przekaz filmu, stawiając na równość, akceptację i potrzebę zrozumienia dla wszystkich osób, niezależnie od ich tożsamości płciowej czy orientacji seksualnej.
Perspektywa psychologiczna, seksuologiczna, seks coachingu
Jako psycholożka w trakcie certyfikacji z seksuologii klinicznej oraz seks coachingu, dostrzegam również, jak film subtelnie porusza temat seksualności w kontekście tożsamości płciowej. Dla wielu młodych osób LGBTQIA+, zwłaszcza tych, które odkrywają swoją niebinarność lub transpłciowość, zrozumienie własnej seksualności staje się częścią szerszego procesu odkrywania siebie.
Film pokazuje, jak ważne jest zapewnienie tym osobom przestrzeni, w której mogą bezpiecznie eksplorować swoją tożsamość, bez obawy przed stygmatyzacją. Mamy też piękny przykład tego co dzieje się z osobna, która to wsparcie społeczne i akceptacje otrzymuje. Jest to typowa sytuacja wygrana-wygrana, ponieważ zyskuje nie tylko ta osoba, a także otoczenie.
Zwiastun filmu na profilu YouTube Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę:
Wartość filmu „On/jego”
„On/jego” to film, który nie tylko wzbogaca edukację społeczną, jak i buduje przestrzeń dla empatii i otwartości. Jego wartość terapeutyczna jest nieoceniona, a przekaz – zarówno dla młodzieży, jak i dorosłych – jest jasny: różnorodność jest częścią naszego świata, a akceptacja i wsparcie mają fundamentalne znaczenie dla zdrowia psychicznego i dobrostanu każdej jednostki.
To film przydatny dla osób młodych, dla dorosłych: rodziców, osób uczących w szkole czy pracujących z osobami młodymi w innych instytucjach. Przede wszystkim to film dla osób, które nie wiedza jak się zachować czy co myślec o innych tożsamościach żółciowych czy seksualnych.
To zaledwie 16 minut filmu, jest on tak krótki, a jednocześnie tak szalenie pojemny, treściwy!
Bibliografia
- ILGA-Europe. (2020). Annual Review of the Human Rights Situation of Lesbian, Gay, Bisexual, Trans, and Intersex People in Europe and Central Asia 2020. ILGA-Europe. https://www.ilga-europe.org/report/2020
- Kampania Przeciw Homofobii. (2020). Sytuacja społeczna osób LGBT w Polsce – Raport za rok 2020. Kampania Przeciw Homofobii. https://kph.org.pl/wp-content/uploads/2021/12/raport-maly-2019-2020.pdf
- Meyer, I. H. (2003). Prejudice, social stress, and mental health in lesbian, gay, and bisexual populations: Conceptual issues and research evidence. Psychological Bulletin, 129(5), 674–697. https://doi.org/10.1037/0033-2909.129.5.674
- Hatzenbuehler, M. L. (2009). How does sexual minority stigma „get under the skin”? A psychological mediation framework. Psychological Bulletin, 135(5), 707–730. https://doi.org/10.1037/a0016441
