Psychologia pozytywna to najnowsza gałąź psychologii. Sprawdzając w google.com hasło „psychologia pozytywna” w języku angielskim wyskakuje 39 600 000 wyników, ta sama fraza wpisana w języku polskim pokazuje wynik 1 300 000. Już na tym przykładzie można zobaczyć, jak mało znana, niestety, jest ta dziedzina psychologii w Polsce.
Natomiast w USA już w 2006 roku na Harvardzie zajęcia z psychologii pozytywnej biły rekordy popularności. W celu zrozumienia tej dziedziny, warto przedstawić nie tylko zarys historyczny ale także główne założenia oraz wyniki badań.
Co odróżnia tę dziedzinę od klasycznej psychologii?
Głównie to, że nie skupia się na dysfunkcjach czy zaburzeniach zachowania ale na pomaganiu ludziom w osiąganiu szczęścia. Głównym celem psychologii pozytywnej jest działanie, które ma sprawić by ludziom żyło się lepiej, zdrowiej oraz by byli szczęśliwi.
Martin Seligman i Mihaly Csikszentmihalyi, twórcy psychologii pozytywnej, opisali ją w następujący sposób: „Wierzymy, że psychologia pozytywnego funkcjonowania człowieka będzie wynikać z osiągnięć naukowego zrozumienia i efektywnego interweniowania by budować rozwijające się i dobrze prosperujące jednostki, rodziny oraz społeczności”.
Trochę historii
W 1998 roku Martina Seligmana mianowano na Prezesa Amerykańskiego Stowarzyszenia Psychologicznego. Psychologia pozytywna stała się tematem przewodnim jego kadencji. Jako jeden z twórców i propagator tej dziedziny (nie tylko w USA ale także w Polsce czego miałam okazję doświadczyć osobiście) jest uznawany za jej ojca. W 2002 roku odbyła się pierwsza Międzynarodowa Konferencja Psychologii Pozytywnej. Natomiast w 2009 roku odbył się pierwszy Międzynarodowy Kongres Psychologii Pozytywnej w Filadelfii.
Martin Seligman w 2005 roku napisał, że przed II Wojną Światową psychologia była nauką skupioną na trzech wymiarach: diagnozowanie zaburzeń psychicznych, spowodowanie by ludzie byli bardziej produktywni i spełnieni oraz identyfikacja i rozwijanie utalentowanych jednostek. Po II Wojnie Światowej, priorytetowym działaniem stało się diagnozowanie oraz leczenie zaburzeń psychicznych. Dzięki takim badaczom jak Carl Rogers, Erich Fromm czy Abraham Maslow, w 1950 roku, ponownie skupiono się na teoriach związanych z osiąganiem szczęścia oraz pozytywnymi aspektami ludzkiego funkcjonowania.
Ważne postaci psychologii pozytywnej to: Martin Seligman, Mihaly Csikszentmihalyi, Christopher Peterson, Carol Dweck, Daniel Gilbert, Kennon Sheldon, Albert Bandura, C. R. Snuder, Philip Zimbardo.
Jako główne tematy podejmowane w tej dziedzinie można wymienić: szczęście, optymizm i bezradność, uważność, flow, nadzieja, pozytywne myślenie, mocne i słaby strony jednostki, wytrzymałość.
Niektóre wnioski wyciągnięte na podstawie badań w dziedzinie psychologii pozytywnej:
- Generalnie ludzie są szczęśliwi.
- Posiadanie pieniędzy nie przyczynia się do lepszego samopoczucia. Jednak wydawanie pieniędzy na innych ludzi, może powodować szczęście.
- Jednym z najlepszych rozwiązań na radzenie sobie z rozczarowaniami i niepowodzeniami jest posiadanie silnych relacji społecznych oraz mocnych stron/bycie wytrzymałym.
- Praca może być ważna w budowaniu dobrego samopoczucia, zwłaszcza gdy ludzie są zaangażowani w działania, które mają cele (najlepiej jasno określone) oraz działania te są sensowne, znaczące.
- Szczęście jest w pewien sposób uwarunkowane genetycznie, jednak można nauczyć się być szczęśliwym poprzez rozwijanie optymizmu, wdzięczności (o tym, że wdzięczność jest wazna pisałam w tekście „Jak przetrwać wakacje w mieście?”
– wykonuj ćwiczenie zawarte w „tuż przed snem” przez tydzień, zobaczysz jak wiele to zmieni) oraz altruizmu.
Gdzie można wykorzystać psychologię pozytywną?
Choć doniesienia badań wydają się nieprawdopodobne, to jest to dziedzina, która ma bardzo szerokie zastosowanie w rzeczywistym świecie. Psychologia pozytywna może być wykorzystywana w szeroko rozumianej edukacji, terapii, samopomocy, zarządzaniu stresem oraz w bardzo wielu działaniach związanych z pracą zawodową. Wykorzystując strategię psychologii pozytywnej nauczyciele, trenerzy, terapeuci, psychologowie, pracodawcy mogą motywować innych i pomagać im zauważyć, zrozumieć oraz rozwijać ich mocne strony. A motywacja jest nieocenionym źródłem produktywności, zadowolenia i satysfakcji.
Na koniec zostawiam Was z twórcą, Martinem Seligmanem, który mówi czym jest psychologia pozytywna.