W natłoku obowiązków, braku czasu i nieustannie docierających do nas bodźców, zdarza się, że nie nadążamy za wszystkim tak, jakbyśmy tego chcieli. Chcąc nadrobić zaległości lub utrzymać dotychczasowe tempo działania zapominamy o sobie. Stawiamy pracę i zobowiązania na pierwszym miejscu, poświęcając im wolne wieczory, weekendy czy nawet noce…często nie mając świadomości jak bardzo jest to zgubne.
Jakie znaczenie ma sen?
Sen jest jedną z podstawowych czynności, jaką wykonuje każde żywe stworzenie. To dzięki temu, że śpimy organizm ma szansę zwolnić, zregenerować się, uporządkować informacje zdobyte mijającego dnia, a także utrwalić w pamięci to, co nowo poznane.
W trakcie snu w mózgu powstają nowe neurony, a komunikacja między komórkami nerwowymi ulega poprawie. Faza snu NREM pozwala na całkowite rozluźnienie mięśni, zatem ciało znajduje się w stanie spoczynku, jakiego nie zaznaje w żadnej innej sytuacji. Ta faza snu pozwala także na regenerację układu odpornościowego (wzrost produkcji limfocytów T), a gruczoły dokrewne oraz wątroba aktywizują się wydzielając hormony.
Jednym z bardzo ważnych hormonów, jest wydzielana przez szyszynkę melatonina. Około 80% tego hormonu, wydziela się podczas snu. Odpowiada on za regulację i zmienność procesów zachodzących w organizmie podczas dnia i nocy. Gdy ilość wydzielanej melatoniny jest wystarczająca, nie występują problemy z zasypianiem, wybudzaniem czy poczuciem zmęczenia po minionej nocy.
Jednak z wiekiem poziom melatoniny w organizmie spada. Wówczas często pojawiają się problemy z bezsennością. Sen jest krótki lub przerywany. Niedosypianie powoduje wydzielanie melatoniny w jeszcze mniejszej ilości, co prowadzi do poważnych zaburzeń snu. Tak błędne koło się zamyka.
Problemy ze snem prowadzą np. do obniżenia odporności czy spadku formy psychicznej (zmienne nastroje, nerwowość, poirytowanie, w skrajnych przypadkach depresja). Nieodpowiedni sen, wpływa zatem na każdą sferę naszego życia. Dlatego tak ważne jest aby dbać o jego jakość. Jeśli rytm naszego dnia i nocy jest zaburzony, praca naszego ciała i psyche również będzie zaburzona.
Nieodpowiedni sen powodem nadwagi i otyłości?
Często na skutek zbyt krótkiego snu czujemy silny głód, który trudno zaspokoić. Wówczas pojawia się silna potrzeba spożywania słodkich lub słonych przekąsek. Badania pokazują, że osoby, które śpią zbyt krótko, spożywają do 550 kcal więcej, niż osoby, które śpią odpowiednio długo.
Jak to się dzieje? W ciągu nocy wydzielają się hormony odpowiedzialne za uczucie głodu i sytości (leptyna i grelina). Jeśli nasz sen jest zaburzony, ich wydzielanie także. Dają zatem sygnał naszemu organizmowi, że należy coś zjeść. Jadnak nawet wykonanie tej czynności nie powoduje nasycenia. Dlaczego? Ponieważ wydzielanie hormonu odpowiedzialnego za uczucie sytości (grelina) również jest zaburzone. Konsekwencją tego jest zaburzenie wydzielania insuliny (silnie związanej z wydzielaniem greliny) i kortyzolu zwanego hormonem stresu (silnie związany z wydzielaniem insuliny). Kortyzol jest wydzielany w sytuacjach stresowych oraz (o czym pewnie mało kto wie) po godzinie 22:00, jeśli jesteśmy wówczas aktywni.
Jak widać organizm to system naczyń połączonych. Zaburzenie wydzielania jednego hormonu, w konsekwencji powoduje zaburzenie wydzielania innego hormonu, który powoduje zaburzone wydzielanie kolejnego. Tego mechanizmu nie da się obejść. Zaburzona gospodarka hormonalna, prowadzi do poważnych konsekwencji. Dlatego problemów natury hormonalnej nie należy bagatelizować.
Co na to Doktor Sen?
Psycholog kliniczny, specjalista zaburzeń snu, zwany Doktorem Snu, doktor Michael Breus mówi, że deprywacja snu wpływa negatywnie zarówno na fizjologiczne jak i psychologiczne funkcjonowanie. Nieodpowiedni sen to zaburzona praca ciała oraz psychiki. Prowadzi do dokonywania nieprawidłowych osadów, opóźnionych reakcji, pogorszenia pamięci oraz wolniejszego działania ciała i umysłu.
Doktor Breus zauważył, że osoby mające problem ze snem odczuwają spadek formy, obniżone samopoczucie, relacje z otoczeniem oraz zdolność racjonalnego myślenia ulegają pogorszeniu, łatwiej uzależniają się od kofeiny, „śmieciowego” jedzenia oraz kropli do oczu (zbyt krótki sen powoduje brak odpowiedniego nawilżenia gałki ocznej). To nie koniec. Zaczynają chrapać, a ich aktywność podczas rozmów mających doprowadzić do podjęcia znaczących decyzji, spada.
Jak zadbać o wartościowy sen?
Postaw na regularny rytm dobowy. Co to znaczy? Kładź się i wstawaj o podobnych porach. Staraj się spać 7-8 godzin. Regularny sen poniżej sześciu godzin i powyżej ośmiu godzin znacznie skraca życie.
Zadbaj o odpowiednie warunki. Wywietrz sypialnię, a urządzenia takie jak komputer, tablet czy telefon wynieś do innego pomieszczenia. Pozbądź się z sypialni telewizora. Nie objadaj się na noc. Zadbaj o to, by miejsce w którym spisz było wygodne i estetyczne. Wbrew pozorom środowisko w jakim zasypiasz, ma ogromny wpływ na jakość snu.
Sen to czas absolutnie niezbędny na regenerację. Dzięki niemu jesteśmy w stanie działać kolejnego dnia. Dbając o jego jakość, dbamy nie tylko o zdrowie fizyczne i psychiczne ale także o jakość naszej pracy: produktywność, wydajność i efektywność. Z odpowiedniego snu płynie bardzo wiele korzyści. Nie jest możliwe dobre funkcjonowanie jeśli zaniedbamy tę sferę życia.
