Wielu rodziców z którymi pracuję, nie doszacowuje możliwości i potrzeb rozwojowych dziecka. Nie widzi także wartości w tym, by dziecko miało obowiązki domowe. Dlaczego obowiązki domowe są ważne?
Obowiązki domowe = lepsze wyniki w nauce i lepsze umiejętności rozwiązywania problemów
Według najnowszych badań przeprowadzonych przez Deanna Tepper i zespół na Uniwersytecie La Trobe (Melbourne, Australia), przydzielenie dzieciom obowiązków domowych ma duży sens. Ich regularne wykonywanie, wpływa na lepsze wynki w nauce, a także na wyższe umiejętności w zakresie rozwiązywania problemów.
Dlaczego tak to działa? Ponieważ obowiązki domowe wpływają na poprawę funkcji wykonawczych, takich jak:
- planowanie
- samoregulacja
- przełączanie się między zadaniami
- zapamiętywanie instrukcji
Można się jednak zastanawiać o jakich obowiązkach domowych mowa. Tepper wyjaśnia, że są to proste obowiązki domowe, dostosowane do wieku i możliwości dziecka. Najbardziej korzystanie na rozwój dzieci wpływają obowiązku z obszarów:
- gotowanie
- ogrodnictwo
„Rodzice mogą być w stanie wykorzystać obowiązki odpowiednie do wieku i zdolności, aby ułatwić rozwój funkcji wykonawczych. […] Dzieci, które regularnie gotują rodzinny posiłek lub dbają o ogródek, mogą być bardziej skłonne do przodowania w innych aspektach życia, takich jak praca szkolna lub rozwiązywanie problemów.”
Deanna L. Tepper I in., “Executive functions and household chores: Does engagement in chores predict children’s cognition?”, Australian Occupational Therapy Journal
Jak konkretne obowiązki domowe wpływają na pamięć?
W badaniu wzięli udział rodzice i opiekunowie 207 dzieci w wieku od 5 do 13 lat. W połowie 2020 r. poproszono ich o wypełnienie ankiet dotyczących liczby obowiązków domowych wykonywanych codziennie przez dzieci oraz oceny funkcji wykonawczych dziecka. Na ich podstawie naukowcy odkryli, że zaangażowane w poiższe obowiązki:
- związane z smoopieką, np. przygotowywanie sobie posiłku
- związane z opieką rodzinną, np.robienie posiłku komuś innemu
Mają znacząco lepszą jakość funkcjonowania pamięci roboczej oraz inhibicji (zahamowania – zdolność zastanowienia, przed podjęciem decyzji o działaniu). Jednak to nie wszystko, z innych badań wiemy także, że angażowanie dzieci w obowiązki domowe może:
- zwiększać poczucie autonomii
- wiązać się z poprawą zachowań prospołecznych
- wiązać się z większą satysfakcją z życia
Obowiązki domowe a tzw. funkcje wykonawcze
Badania Tepper wskazują, że regularne obowiązki domowe wpływają na funkcje wykonawcze, które definiowane są jako:
- pamięć robocza
- możliwość monitorowania i manipulowania informacjami tymczasowymi
- hamowanie, zdolność do hamowania automatycznych odpowiedzi lub tłumienia nieistotnych informacji w celu skupienia się na zadaniu
- przerzucanie uwagi między zadaniami
Ma to duże znaczenie dlatego, że jak mówi Tepper:
„Zazwyczaj te umiejętności zaczynają się rozwijać we wczesnym dzieciństwie i nadal rozwijają się w późnym okresie dojrzewania i wczesnej dorosłości.”
Deanna L. Tepper I in., “Executive functions and household chores: Does engagement in chores predict children’s cognition?”, Australian Occupational Therapy Journal
Zatem wykorzystywanie obowiązków domowych do rozwoju tych obszarów wydaje się być sensownym rozwiązaniem. Ponadto warto wiedzieć co się dzieje, kiedy funkcje wykonawcze nie rozwijają się prawidłowo lub rozwijają się z opóźnieniem:
„Upośledzenia lub opóźnienia w rozwoju funkcji wykonawczych mogą prowadzić do trudności w samoregulacji, planowaniu i rozwiązywaniu problemów w wieku dorosłym, co ma wpływ w późniejszym życiu na wyniki w czytaniu i zdolności matematyczne, a także w przewidywaniu ogólnych osiągnięć w nauce w późniejszym dzieciństwie ”.
Deanna L. Tepper I in., “Executive functions and household chores: Does engagement in chores predict children’s cognition?”, Australian Occupational Therapy Journal
Funkcje wykonawcze a edukacja, zdrowie i status finansowy
Badania wskazują na związek pomiędzy wczesnym i prawidłowym rozwojem funkcji wykonawczych a zaangażowaniem w kształcenie na poziomie wyższym, poprawę jakości zdrowia fizycznego, a także wyższym statusem finansowym w dorosłości.
„Badania wskazują, że możliwe jest poprawienie funkcji wykonawczych poprzez opracowanie zindywidualizowanych czynności i procedur uczenia się.”
Deanna L. Tepper I in., “Executive functions and household chores: Does engagement in chores predict children’s cognition?”, Australian Occupational Therapy Journal
Warto zatem zacząc widzieć obowiązki domowe dzieci jako coś, co jest wspierające dla ich rozwoju. Oczywiście to ważne, by te zadania były dostosowane do wieku i możliwości dziecka. Nie należy jednak dziecka wyręczać we wszystkim, bo to bardzo upośledza jego rozwój, a przecież nie tego chcemy dla dzieci.
„Postawiliśmy hipotezę, że dzieci, które wykonują więcej prac domowych, będą miały lepsze zahamowanie i pamięć roboczą. Nasze odkrycia prawdopodobnie odzwierciedlają, że większość prac domowych wymaga od osób samoregulacji, utrzymywania uwagi, planowania i przełączania się między zadaniami, wspierając w ten sposób rozwój funkcji wykonawczych”.
Deanna L. Tepper I in., “Executive functions and household chores: Does engagement in chores predict children’s cognition?”, Australian Occupational Therapy Journal
Źródło:
Deanna L. Tepper, Tiffani J. Howell, Pauleen C. Bennett, “Executive functions and household chores: Does engagement in chores predict children’s cognition?”, Australian Occupational Therapy Journal, (May 2022)
