Tak wielu ludzi skarży się dzisiaj na to, że trudno im pracować – dzwoniący telefon, powiadomienia o mailu, który pojawił się w skrzynce pocztowej czy powiadomienia z mediów społecznościowych sprawiają, że trudno zachować skupienie. Co mówią o tym badania?
Pierwszy artykuł z cyklu #Byle do wiosny, możesz przeczytać klikając z link – „Cykl #Byle do wiosny cz. 1 – Jak wykorzystać poranek, by dzień był produktywny?”
Okiem psychologa
Profesor psychologii na California State University, Larry Rosen zajmuje się badaniem wpływu technologii na funkcjonowanie człowieka, a konkretnie jakości funkcjonowania zasobów poznawczych. To specjalista nazywany „psychologiem od technologii”, który badaniami w tym obszarze zajmuje się od 35 lat.
W jednym z badań przebadał 300 osób w wieku szkolnym (odpowiednik gimnazjum, szkoły średniej) oraz studentów uniwersytetów. Osoby badane zajmowały się studiowaniem istotnych treści przez około 15 minut w ich naturalnym środowisku. Każda minuta tego czasu była ściśle obserwowana przez badaczy.
Rezultaty badań pokazały, że studenci i uczniowie byli zdolni do pracy w skupieniu, jedynie przez około 3 minuty! A wszystkie rozpraszające ich czynniki, były spowodowane wykorzystywaniem technologii (komputer, telewizor, media społecznościowe). Telefon komórkowy oraz komputer, były czynnikami najsilniej wpływającymi na utratę skupienia.
Osoby badane, które nie rozpraszały się poprzez wspomniane czynniki i trwały dłuższy czas przy zadaniach, miały znacznie lepsze osiągnięcia, co nie jest zaskakujące.
Najgorsze wyniki, miały osoby, które korzystały z mediów, preferowały wykonywanie kilku zadań jednocześnie (z ang. multitasking), przeskakując z jednego zadania do drugiego.
Bardzo ciekawa była obserwacja pokazująca, że zaledwie jedno sprawdzenie co dzieje się na Facebooku, podczas 15-sto minutowego bloku czasowego, znacząco wpływało na pogorszenie wyników. Jednak nie miało znaczenia ile razy osoby badane zaglądały na Facebooka, wystarczył ten jeden raz, by koncentracja znacząco się pogorszyła, a co za tym idzie rezultaty działania.
Co wpływa na dekoncentrację?
Zespół badawczy prof. Rosena rozmawiając z osobami badanymi, postawił pytanie w czym leży problem, co im najbardziej przeszkadza z koncentracji. Badani odpowiedzieli, że wszelkie powiadomienia, wibracja telefonu czy nawet ekran podświetlający się na skutek powiadomienia czy przychodzące smsy sprawia, że czują się zdekoncentrowani.
Okazało się jednak, że nawet jeśli wspomniany telefon nie wydaje dźwięku czy nie wibruje, samo patrzenie na niego wpływa na dekoncentrację, ponieważ samo widzenie telefonu wpływa na to, że pojawiają im się w głowie pytania „Ciekawe czy inni skomentowali mój post na Facebooku?”, „Ciekawe czy ktoś odpowiedział na mojego smsa, wysłałam go 5 minut temu”, „Ciekawe co moi znajomi polubili na Youtube?”
Neuronauka a nowe technologie
Jednym z wiodących nurtów w badaniach neuronauki jest ten związany z funkcjonowaniem mózgu, kiedy człowiek korzysta z nowych technologii.
Okazuje się, że mózgi osób grających w gry komputerowe, są zdecydowanie bardziej aktywne w obszarze ryzyka i nagrody, natomiast mniej aktywne w obszarach odpowiedzialnych za regulowanie emocji, a dodatkowo, wytwarzana jest większa ilość dopaminy – hormonu, który występuję we wzmożonej ilości u osób uzależnionych.
Przebadana chińska młodzież uzależniona od internetu, przejawia niską aktywność w obszarach mózgu związanych z emocjami, uwagą i kontrolą, jednocześnie wskazując na zaburzony proces połączeń komórek nerwowych w innych obszarach mózgu.
Jak zatem temu przeciwdziałać?
Prof. Rosen stwierdził, że ponowne nauczenie się skupienia jest w obecnych czasach konieczne. I nie ma znaczenia, czy dekoncentracja następuje na skutek bodźców wewnętrznych czy zewnętrznych.
Jedną z technik nauczenia się funkcjonowania w dzisiejszym świecie technologii, bez zatracenia umiejętności prawidłowego i efektywnego działania jest planowanie przerw technologicznych – czyli sytuacji, kiedy nie sprawdza się smsów w telefonie, wiadomości na Facebooku itd.
Model działania jest następujący:
- Sprawdź na telefonie/komputerze/tablecie to co potrzebujesz – maile, stronę www, profil na Facebooku (2-3 minuty).
- Wycisz dźwięk i wibracje w telefonie (najlepiej włącz tryb samolotowy), wyłącz komputer/tablet i skup się na pracy: rozmowie, pisaniu – wszystkich działaniach, które nie wymagają wykorzystania technologii, przez około 15 minut.
- Zrób 1-2 minuty przerwy, a potem ponownie zastosuj przedstawiony model.
Z biegiem czasu należy wydłużać czas przerw technologicznych, aż osiągnie on powyżej 30 minut. Wówczas można mówić o znaczne wzrastających efektach w pracy czy nauce.
Jest to model, który stosuje się zarówno w szkołach, przedsiębiorstwach jak i korporacjach. Jego wykorzystywanie prowadzi do większej efektywności i lepszych efektów z podejmowanych zawodowo czy edukacyjnie działań. Co ciekawe, sprawdza się on tak samo dobrze u dorosłych, jak i u dzieci, zatem jest to jedna z metod, które można wykorzystać w domu, w nauczeniu dzieci pozyskiwania koncentracji na nowo (szczególnie dotyczy to pokolenia Millenialsów i pokolenia Z).
