Czym jest płynnopłciowość? Jak wspierać osoby bliskie, które deklarują płynnopłciowość? Czy płynność płciowa jest powedem do obaw?
Czym jest płynnopłciowość nazywana także płynnością płciową?
Płynność płciowa (z j. ang. gender fluid) jak pisze dr Sabra L. Katz-Wise (Harvard Medical School):
„odnosi się do zmian w czasie ekspresji płciowej lub tożsamości płciowej danej osoby, lub obu. Ta zmiana może dotyczyć ekspresji, ale nie tożsamości, lub tożsamości, ale nie ekspresji. Albo zarówno ekspresja, jak i tożsamość mogą się zmieniać razem.”
Sabra L. Katz-Wise, „Gender fluidity: What it means and why support matters”, CHILD & TEEN HEALTH in: Harvard Health Publishing Harvard Medical School, 2020
W przypadku ludzi intensywny czas rozwoju tożsamości płciowej przypada na wczesne dzieciństwo, a konkretnie na około drugi, trzeci rok życia.
Warto wiedzieć, że tożsamość płciowa rozwija się w wielu kontekstach społecznych:
- w rodzinie danej jednostki
- w społeczności w jakiej jednostka żyje
- w społeczeństwie w jakim jednostka wzrasta
- w czasach historycznych w jakich żyje
W każdym z tych kontekstów, odnośnie ekpresji płciowej i tożsamości płciowej mogą występować:
- inne normy
- inne oczekiwania
Jak rozwija i zmienia się płeć?
W rodzinach, gdzie płeć uważa się za konstrukt bardziej złożony niż jedynie podejście binarne (kobieta/mężczyzna), dzieci mają większą możliwość własnej ekspresji różnorodności płciowej.
Podobnie jest w przypadku społeczności w jakiej dziecko rośnie. Wmiastach gdzie nie zwraca się tak dużej uwagi na wygląd -„chłopiec powinien wyglądać jak chłopiec, a dziewczynka, jak dziewczynka” – jest mniejsza szansa na to, że dziecko w ekspresji pozwoli sobie jedynie na binarność. Zatem to jak otoczenie postrzega płeć i na ile jest akceptujące w jej ekpresji wpływa na ekspresje dziecka. W póżniejszym okresie na ekspresję nastolatka, bywa także, że osoby dorosłej.
Dzieko może miec ogromne poczucie swobody lub całkowity jej brak w ekspresji płciowej.
Różnice w oczekiwaniach i normach odnośnie płci
Mogą też występować różnice pomiędzy tym co na zewnątrz – szkoła, przedszkole, miejsca publiczne, a tym co w domu czyli czy rodzina ma afirmatywne, akceptujące podejście do rozwoju dziecka czy też nie.
Dla wielu osób rozwój płci i tożsamości przebiega tak, że rozwijają się one w dziciństwie i pozostają trwałe. Jednak dla innych scenariusz może być dokładnie odwrotny – mogą nastąpić zmiany lub mogą się one pojawiać co jakiś czas.
Co ważne, zmiany te mogą nastąpić w dowolnym momencie życia danej osoby. Jednak najczęściej występują w dzieciństwie i w okresie dojrzewania. Jest to także czas, kiedy najczęściej dzieci i nastolatki są „doginane” do tego by podporządkować się temu jaka jest ekspresja większości, by być bardziej w średniej niż od niej odchodzić.
Jak możesz wspierać młode osoby płynnopłciowe?
Sposobów jest kilka, jednak zanim o nich wspomne, przeczytaj proszę słowa dr Sabry L. Katz-Wise (Harvard Medical School):
„Zachęcam do myślenia o płynności płci jako części różnorodności ludzkich doświadczeńzwiązanych z tożsamością i ekspresją płciową. Chociaż akceptacja jest ważna w sposobie, w jaki traktujemy kogokolwiek, jest ona szczególnie ważna dla dzieci i nastolatków.”
Sabra L. Katz-Wise, „Gender fluidity: What it means and why support matters”, CHILD & TEEN HEALTH in: Harvard Health Publishing Harvard Medical School, 2020
Dr Sabra L. Katz-Wise rekomenduje by chcąc wspierać osoby płynnopłciowe, zastosować poniższe działania:
- słuchać młodzieży i potwierdzać ich doświadczenia związane z płcią. Każdy jest ekspertem swojej płci
- być cierpliwy_, ponieważ płynność płciowa młodzieży może być częścią rozwoju ich tożsamości płciowej
- wspierać młodzież o płynnopłciową w podejmowaniu decyzji odnośnie afirmatywnego podejścia do własnej ekspresji i tożsamości, jak np. terapia hormonalna i operacje afirmujące płeć
- stworzyć młodzieży płynnopłciowej przestrzeń, w której mogą bezpiecznie dzielić się swoimi doświadczeniami oraz mogą uzyskać wsparcie w zakresie poznawania siebie
Tworzę bezpieczną przestrzeń dla wszystkich, którzy poszukują wsparcia – niezależnie od historii życiowej, osobistych doświadczeń czy orientacji psychoseksualnej. Wirtualny Gabinet Psychologiczny Psyche Tee, który prowadzę, od początku istnienia jest przyjazny osobom LGBT+ i ich bliskim. Jestem sojuszniczką osób LGBT+ i ich bliskich.
O tym jak traktuję szeroko rozumianą różnorodność, opowiadałam w podcaście do którego zaprosiła mnie Ada: