Przyczyn depresji, schizofrenii, choroby afektywnej dwubiegunowej, nadpobudliwości czy zaburzeń osobowości poszukujemy w genach. Jednak najnowsze badania pokazują, że to wszystko może brać się z powietrza. Zanim pomyślisz, że to absurd, przeczytaj.
Wpływ otoczenia na zdrowie, nie tylko człowieka
Nie tylko obciążenie genetyczne, dieta, szeroko rozumiany styl życia, lecz także otoczenie w jakim żyjemy, wpływa na nasze zdrowie – fizyczne i psychiczne. Niezmiernie obciążającym czynnikiem jest zanieczyszczenie powietrza.
Wiemy, że w Polsce z tego powodu umierają setki ludzi. Poza granicami kraju, wcale nie jest lepiej. To problem globalny, a temat jest poważny. Zanieczyszczenie powietrza, prowadzi do długoterminowych problemów związanych z zaburzonym funkcjonowaniem płuc, astmą, otyłością, cukrzycą i zaburzenia neurologicznymi. A to nie jest koniec listy.
Tegoroczne badania z Uniwersytetu w Chicago Medical Center wskazują, że zanieczyszczenia powietrza, wpływają na zaburzenia na tle neuropsychiatrycznym. Czym są te zaburzenia i w jaki sposób się objawiają? Przeczytaj:
„Objawy neuropsychiatryczne występują z różną częstością i zależą od zajęcia ośrodkowego, obwodowego i autonomicznego układu nerwowego. Do najczęstszych objawów psychopatologicznych należą postępujące zaburzenia funkcji poznawczych, chwiejność emocjonalna, zaburzenia nastroju i snu, a także zaburzenia pamięci, zaburzenia psychosensoryczne, depersonalizacja, derealizacja, obniżenie nastroju, stany lękowe, omamy, urojenia prześladowcze.”
Magdalena Celińska-Löwenhoff, Jacek Musiał, Psychiatria Polska 2012, tom XLVI, numer 6 strony 1029–1042,
Zatem mamy do czynienia z bardzo poważnym upośledzeniem zdrowia, które manifestuje się funkcjonowaniu człowieka na wielu płaszczyznach.
Skąd bierze się depresja i choroba afektywna dwubiegunowa?
Wiele czynników wpływa na nasz stan zdrowia, jednak naukowcy z Uniwersytetu w Chicago – Medical Center zainteresowali się tym, co dotyczy nas wszystkich i od czego nikt nie może uciec. Otoczeniem, a konkretnie stanem powietrza.
Z badań wynika, że w USA i Danii osoby, które żyły w przestrzeniach, gdzie powietrze było niskiej jakości (mocno zanieczyszczone), znacząco wpływało to na występowanie depresji oraz choroby afektywnej dwubiegunowej. W publikacji, autor badania podkreśla:
„Nasze badania w USA i Danii pokazują, że życie w przestrzeniach gdzie powietrze jest zanieczyszczone, szczególnie we wczesnym okresie życia, jest predyktorem zaburzeń psychicznych. Te choroby neurologiczne i psychiatryczne – tak kosztowne zarówno pod względem finansowym, jak i społecznym – wydają się być związane ze środowiskiem fizycznym, w szczególności z jakością powietrza”.
Atif Khan, Environmental pollution is associated with increased risk of psychiatric disorders in the US and Denmark, PloS Biology, 2019
Jeden z naukowców Andrey Rzhetsky, który badał genetyczne podłoże tych zaburzeń, od dekad podejrzewał, że są inne czynniki, które znacząco wpływają na ich pojawianie się. Dlatego pytanie, jakie sobie zaczął stawiać brzmiało – jakie aspekty, w jakich funkcjonuje człowiek, prowadzą do zaburzeń na tle psychiatrycznym i neurologicznym?
151 milionów Amerykanów i 1,4 miliona Duńczyków
Próba badawcza była całkiem spora, bo do jej zebrania wykorzystano system rejestracji, dotyczący stanu zdrowotnego mieszkańców USA i Danii. W przypadku USA było to 151 milionów osób, które od ponad dekady miały trudności z zaburzeniami neuropsychiatrycznymi. Porównane zostały lokalizacje życia z 87-ma potencjalnymi zanieczyszczeniami powietrza. I oto jakie uzyskano wyniki:
„Okręgi o najgorszej jakości powietrza odnotowały 27% wzrost choroby afektywnej dwubiegunowej i 6% wzrost poważnej depresji w porównaniu do tych o najlepszej jakości powietrza. Zespół odkrył również silny związek między zanieczyszczoną glebą a zwiększonym ryzykiem zaburzeń osobowości.”
Environmental pollution is associated with increased risk of psychiatric disorders in the US and Denmark, PloS Biology, 2019
Druga część badania, dotyczący Duńczyków, to analizy rejestrów leczenia z danymi 1,4 miliona osób urodzonych w Danii w latach 1979–2002. Szczególnie uwagę zwracano na choroby neuropsychiatryczne u dorosłych, zamieszkujących obszary wysoko zanieczyszczone do dziesiątego roku życia:
Powiązania jakie odkrył zespół badawczy, szczególnie w przypadku choroby afektywnej dwubiegunowej, odzwierciedlały wyniki z USA: wzrost o 29 % w przypadku osób, mieszkających w obszarach o najbardziej zanieczyszczonym powietrzu. Okazuje się, że ekspozycja na takie warunki we wczesnym dzieciństwie, jest jeszcze silniej skorelowana z depresją – wzrost o 50 %, schizofrenią – wzrost o 148 %, zaburzeniami osobowości – wzrost o 162 %, w stosunku do osób, które dorastały w obszarach, gdzie powietrze było najwyższej jakości.
Co dalej?
Zespół badawczy przez ponad dwa lata udoskonalał narzędzia jakie wykorzystywał do pracy i poddawał zebrane dane wielokrotnym analizom. Nie można jednoznacznie powiedzieć, że to zanieczyszczone powietrze głównie wpływa na wspomniane zaburzenia, jednak wizja takich wyników jest dość otrzeźwiająca (przynajmniej dla mnie!).
Nie jeden raz pisałam o tym, jak duże znaczenie ma wpływ środowiska naturalnego, na nasze zdrowie:
- „Jak zredukować ryzyko chorób psychicznych?”
- „Pomóc w depresji? Joga w depresji, stanach lękowych i ruminacji”
- „Stres i nerwy – jak sobie z nimi radzić? Shinrin-Youku.”
- „Natura lekarstwem na stres?”
Jednak co ciekawe, Rzhetsky zaznaczył, że w przypadku badań dotyczących tego samego tematu w przypadku zwierząt, wyniki również wskazują na znaczne upośledzenie funkcjo poznawczych i klasyczne objawy depresji.
Z badań nie wynika w jaki sposób zanieczyszczone powietrze wpływa na funkcjonowanie człowieka, jednak badacze podkreślają, że obserwacje badawcze dotyczące ludzi, zwierząt i procesu in vitro jasno wskazują, że zanieczyszczenie powietrza, ma wpływ na wspomniane zaburzenia. Autorzy badania podkreślili:
„Nasze wyniki wskazują, że środowisko fizyczne, w szczególności jakość powietrza, wymaga dalszej uwagi w badaniach mających na celu wyjaśnienie czynników środowiskowych związanych z ryzykiem chorób neurologicznych i psychiatrycznych”.
Environmental pollution is associated with increased risk of psychiatric disorders in the US and Denmark, PloS Biology, 2019
Źródło:
- A. Khan i inni, „Environmental pollution is associated with increased risk of psychiatric disorders in the US and Denmark”, PloS Biology, 2019
- M. Celińska-Löwenhoff, J. Musiał, „Zaburzenia psychiczne w chorobach autoimmunologicznych – problemy diagnostyczno-terapeutyczne”, Psychiatria Polska 2012, tom XLVI, numer 6 strony 1029–1042,