To temat, który jest dla mnie bardzo interesujący. Z jednej strony dlatego, że bez odpoczynku człowiek nie jest w stanie funkcjonować. A nawet jeśli, to bardzo krótko. A z drugiej strony interesujące jest, że człowiek tak chętnie kwestię odpoczynku bagatelizuje.
„Nawet nie mam czasu, by poczuć zmęczenie”
Polacy słyną z takich powiedzonek, tak jak z tego, że „nie mają czasu na odpoczynek” lub, że „czas szybko ucieka”. Podczas gdy tak naprawdę jest to jedynie poszukiwanie wymówek, w sytuacji świadomej rezygnacji z tego, co najważniejsze. Dla funkcjonowania w ogóle, jak i funkcjonowania na optymalnym poziomie.
Niektórzy zasłaniają się także wymówką, która przedstawia odpoczynek jako zbędne działanie. A w zasadzie „zbędne nic-nie-robienie”. Dla niektórych wizja odpoczynku wiąże się z silnym lękiem, przed niezrealizowanymi zadaniami. Inni zaś interpretują odpoczynek jako coś, co powoduje, że lista zadań rośnie tak bardzo, że w pewnym momencie przerasta. I traktują to tak, jakby ta sytuacja miała sprawić, że „świat się zawali”.
Zdarza się, że ma to związek z perfekcjonizmem, o którym możesz przeczytać artykuł:
Zdarza się także, że chcemy podjąć jakieś działanie, a brakuje na to energii, siły lub wiedzy jak zacząć. Wówczas naszą uwagę bardzo mocno skupiają myśli o tym, że nic nie robimy. A z nadmiernego myślenia i analizowania, tworzą się przekonania – mówię o nich z jednym z odcinków ZdrowoManiaTV, zatytułowanym „Przekonania – jak wpływają na zdrowie?” (film znajdziesz na dole strony).
Zmarnowany czas, zmarnowany potencjał, zmarnowane życie
„Nawet nie zdajemy sobie sprawy, ile czasu marnujemy”.
~ Janet K. Kennedy
Marnujemy czas na myślenie o tym czego chcemy, czego nie mamy, co zrobiliśmy źle. Tkwimy w przeszłości i przyszłości, zamiast skupić się na tym co jest dzisiaj. Przecież tylko dzisiaj, możemy kreować to, co będzie jutro. Brak uważności prowadzi do znaczącego obniżenia jakości życia. Czym jest uważność? Dowiesz się z dwóch moich artykułów:
Okazuje się, że najwięcej czasu tracimy wtedy, kiedy usiłujemy zmusić siebie do działania, pomimo odczuwanego zmęczenia lub potrzeby odpoczynku. Wówczas poczucie zmęczenia pogłębia się, a my jesteśmy bardziej narażeni na błędy, spowolnienie, a produktywność i wydajność znacząco spada. Można skłonić się do wniosku, że największym minusem takiej sytuacji jest fakt, że najcześciej, nie jesteśmy tego świadomi.
Z badań wynika, że to nie od ilości włożonej pracy zależą efekty (jak niestety, wielu z nas uczono), lecz od tego czy w naszym życiu jest odpowiednia ilość pracy oraz odpoczynku. Zatem jednym z najważniejszych czynników jest dbałość o balans, między pracą, a regeneracją organizmu.
Przygotowania do maratonu
Niektórym praca kojarzy się z maratonem – długim działaniem, wymagającym wytężonego wysiłku, bez czasu na przerwy – bo przecież liczy się wynik. Nie ma czasu na przestoje. Jednak czy możliwe jest, by przebiec maraton bez przygotowań? Zgodzisz się chyba ze mną, że nie. Prawda?
Jak zatem można przygotować się do pracy? Trochę podobnie jak maratończyk do maratonu – czyli poza treningami, dbać o regenerację ciała i umysłu. Nie tylko w dzień, lecz także w nocy. O tym co robić by ciało miało szansę na regenerację, napisałam w artykule „Praca w nocy czy to ma sens?”.
O tym co się dzieje gdy zaniedbujemy sen, można przeczytać w eksperymencie Randy’ego Gardnera z San Diego, który został przeprowadzony w 1965, jako szkolny eksperyment. Randy wytrzymał bez snu jedenaście dni i dwadzieścia cztery minuty bez snu (bez środków pobudzających). Skutki deprywacji snu objawiały się pod postacią zaburzeń emocjonalnych, problemów z koncentracją, omamów, urojeń i paranoi.
Zatem zagospodarowanie swoim ciałem, energią i pracą jest kluczowe w tym, jakie będą efekty naszych działań (na polu zawodowym, prywatnym jak i w sporcie). Zatem jeżeli bardzo intensywnie pracujesz, konieczne jest uzupełnienie energii, czyli adekwatna regeneracja.
Jednak by się tego nauczyć i uczynić z tego nawyk, warto wpisać odpoczynek w plan dnia – niektórym zdarza się o nim „zapomnieć”. Zatem aby ta wymówka się nie pojawiła w przyszłości, zadbaj o dobry plan.
Moc regeneracji
Tak bardzo ważna, choć jednocześnie tak bardzo niedoceniona. Pozwala przecież na łatwiejsze skupienie, refleks, bardziej adekwatne reakcje. Podejmowanie decyzji i zapmiętywanie nowych rzeczy przychodzi łatwiej, problemy z pamięcią krótkotrwałą są znacznie mniejsze. Potwierdzają to rezultaty czteroletnich badań, prowadzonych przez Giulio Tononi i Chiary Cirelli (University of Wisconsin-Madison).
Dlaczego renegeracja jest tak ważna? Dlaczego dzięki niej działamy sprawniej, lepiej, szybciej, mamy bardziej adekwatne reakcje czy refleks? Dlaczego, że zmęczony umysł działa automatyczie – czyli bez świadomego, uważnego odbierania bodźców i reagowania. Wówczas mózg opiera się na naszych nawykach, któe niekoniecznie są zdrowe czy wspierające.
Dlatego jeżeli chcesz zmian, w jakimkolwiek obszarze swojego życia, zadbaj o to, by najpierw zabrać się za odpoczynek. Czyli dać swojemu ciału fundamenty do dalszej pracy.
