Dlaczego zauważanie i komunikowanie własnych emocji ma znaczenie?

Wiele osób przyjmuje strategię uciekania od emocji. Udawania, że ich nie ma lub umniejszania ich znaczeniu, zakładając, że to pozwoli im czuć mniej lub unikać konliktów. Czy to tak działa?

Zauważanie emocji – badania Leonarda Berkowitza i Bartholomeu Tróccoli (1990)

Psychologowie Leonard Berkowitz i Bartholomeu Tróccoli wykonali w latach 90ych badania dotyczące emocji. Osoby badane poddali procedurze wzbudzania emocji, po to by poprosić ich o ocenę odczuwanych emocji. W kolejnej fazie badania, osoby badane były podzielone dwie grupy:

pierwsza grupa – określała swój stan emocjonalny
druga grupa – miała nie okreslać stanu emocjonalnego

Przeprowadzono wiele badań, przez różne zespoły badawczych, w których wbudzano emocje. Głównie smutek, złość czy stres i wyniki wszystkich tych badań, były zbliżone.

Wpływ emocji na reakcję z ciała

W wieliu badaniach poza deklaratywną odpowiedzią osób badanych, wykorzystywano również pomiar reakcji ciała badanych (tzw. miary psychofizjologiczne). Maja one nzaczenie dlatego, że:

z jednej strony, zepsół badawczy nie opiera się jeydnie na deklaracji osoby badanej
z drugiej strony, osoby badane, odwczuwjaąc emocje (nawet gdy nie sa tego świadome), doświadczają zmian w ciele

Te zmiany w ciele, wynikające z odczuwanych emocji (nawet jesli nie sa one świadome dla osoby badanej), to przykłądowo:

przyspieszona akcja serca
zwiększone napięcie mięścniowe
przyspieszony oddech
zwiększone pocenie

Takie rekacje powodują, że ciało staje się przygotowane do ucieczki albo walki, dzięki silnej aktywacji układu sympatycznego (zwanego również współczulnym), będącego jedną z części autonomicznego układu nerwowego. To dzięki takim rekacjom jesteśmy bardzo szybko przygotowani do rekacji w sytuacji zagrożenia.

Świadomość odczuwania „emocji negatywnych” czyli przykrych/trudnych

kiedy recenzowałam książkę „Rozbroić lęk” autorstwa Risy Williams, napisałam że nie zgadzam się z tym, że są negatywne emocje. Jeżeli chcesz wiedzieć dlaczego, kliknij w link powyżej i przeczytaj recenzję.

Zatem nie emocje „negatywne”, a trudne czy przykre, mają ogromne znaczenie w naszym życiu bo są wyraźnym sygnałem. Jeżeli celem jest unikanie, nie nazywanie, próby ignorowania to siła ich oddziaływania na nas, będzie znacznie większa! Dlatego uciekanie przed emocjami, nie ma sensu, a anwet można się poksuić o stwierdzenie, że jest wrecz szkodliwe.

A co jeśli świaodmie zauważam i nazywam emocje?

Wówczas jak pokazuja wyniki badań, poziom pobudzenia fizjologicznego jest niższy. Ponadto szybciej można wrócić do stanu, w którym emocje nie zostały wzbudzone (nie były odczuwane przez osoby badane). Zatem samo zauwazanie i anzywanie emocjii, ma bardzo znaczący i wdobry wpływ na nasze zdrowie psychiczne i kontakt ze sobą.

Jak zauważanie i nazywanie odczuwanych emocji, wpływa na łagodzenie konfliktów?

W bardzo prosty sposób. Jeśli dzięki zauważaniu i nazywaniu emocji, szybciej ich natężenie spada, a układ współczulny (jedna z częći układu nerwowego odpowiedzialna za mobilizację organizmu), nie reaguje aż tak silnie może się okazać, że nie dojdzie do obronnej rekacji, która będzie się manifestować atakiem.

Jak działać by być bliżej takich rozwiązań? Możesz zastosować kilka ploniższych kroków:

Konfronstuj się z zsytuacją – zauważaj i nazywaj pojawiające się emocje.
Zauważ, że rekacje z ciała (szybsze bicie serca i oddech, wzmożone pocenie się) to sygnał o aktywacji współczulnej części układu nerwowego. Rozważ dlaczego te reakcje pojawiają się teraz.
Mów o tym co czujesz – to ten krok, który tak łatwo jest nam poinąć z powodu lęku przed obanżeniem się. Jednak jest to krok który zwiększający naszą świadomość tego, jak się czujemy oraz dający szansę innym by nas poznali. Atak na drugą osobę, najparwdopowodniej nie spowoduje pozytywnego efektu w interakcji z tą osobą. Dlatego nie atakuj – a komunikuj stosując komunikat Ja.

Czym jest komunikat Ja?

Komunikat Ja polega na tym, że:

Początek komunikatu zawiera informacje o tym jak ja się czuję „Czuję smutek, kiedy…”.
Potem następuję jak najbardziej obiektywne przedstawienie sytuacji „…krzyczysz na mnie, że zrobiłam coś nie tak”.
Na koniec warto zasygnalizowć potrzebę: „Chciałabym, żebyśmy mogli spokojnie i bez krzyku rozmawiac o błędach, które zdarza mi się popełniać”.

Zatem zamiast w odpowiedzi na czujś krzyk dawać komunikat „Daj mi spokój! Nienawidze Cię!”. mozemy dac komunikat „Czuję smutek, kiedy krzyczysz na mnie, że zrobiłam coś nie tak. Chciałabym, żebyśmy mogli spokojnie i bez krzyku rozmawiać o błędach, które zdarza mi się popełniać”.

Sztuka komunikacji – bolączki i trudy

Wiele osób z którymi pracuję w Wirtualnym Gabinecie Psychologicznym czy podczas prowadzonych przeze mnie warsztatów o emocjach mówi, że:

„nikt tak nie rozmawia”
„to takie sztuczne”
„to za trudne”
„tego nie da się nauczyć”
„wymaga to ogromnego wysiłku”

I pradziwe jest tylko ostatnie stwierdzenie – tak, taka praca wymga ogromnego wysiłku, mentalnego, poznawczego, emocjonalnego i związanego z zachowaniem (werbalizowaniem).

Na początku taki posób rozmawiania może wydawać się sztuczny. Nie dlatego w rzeczywistości taki jest, a dlatego, że przywykliśmy do agresywngo, przemocowego języka. Zarówno w domu, w szkole, na studiach a nawet w urzędzie czy innych intytucjach administracji publicznej. Nic dziwnego, że jeśli wychowaliśmy się słuchając języka opresji, to inny język wydaje sie „dziwny”.

Jednak stosowanie komunikaty Ja w dłuższej perspektywie jest wartościowe dla każdego kto go stosuje, jak i dla słyszących. Dzięki temu możliwe jest zauważenie, jak bardzo pokojowe i wartościowe jest to podejście i nauczenie się rozmowy w podobnysposób. Przepięknie to widać w pracy z dziećmi i nastolatkami, które intuicyjnie przyjmują formę komunikacji w której czują szacunek i godność.

Polecam Ci także lekture tych artykułów w temacie komuunikacji:

Jeżeli potrzebujesz wsparcia w pracy z zauważaniem/nazywaniem/komunikowaniem emocji napisz do mnie. Podczas sesji omówimy wszystkie trudności i wspólnie znajdziemy rozwiązanie:)