Wielu rodziców z którymi pracowałam i wciąż pracuję zadaje sobie to pytanie. Nie ma znaczenia czy spotykamy się w Wirtualnym Gabinecie Psychologicznym Psyche Tee czy podczas warsztatów. Jak to jest z rodzicielstwem?
O „stylu wychowania” czyli jakim rodzicem jesteś?
Nie lubię mówić o „wychowywaniu” bo mam wrażenie, że to dość przedmiotowe. W moim odczuciu to ważne, by nawet na poziomie opowiadania o relacji z dzieckiem osobie trzeciej, traktować je podmiotowo, a nie przedmiotowo.
Na poziomie swojej głowy również warto przejść tę ścieżkę. Przejście z myślenia o sobie, jako niemalże właścicielu dziecka, do rodzica rozumiejącego, że dziecko odrębną, autonomiczną jednostką. Rolą dzieci nie jest spełnianie marzeń i oczekiwań rodziców.
Patrząc na termin „style wychowania” w sensie naukowym, rozumie się przez niego – relatywnie stały sposób zachwowywania się rodziców wobec dziecka. I tak badaczka Diana Baumrind w latach 60-ych XX wieku (1966, 1967) opisała trzy style wychowywania:
- styl autorytatywny
- styl autorytarny
- styl permisywny
Jak rodzicem jesteś Ty?
Style wychowania według Diany Baumrind
Przesledźmy jak badaczka Diana Baumrind opisuje wspomniane trzy style. Sprawdż jakim rodzicem Ty jesteś? W jakim stylu widzisz swoje dotychczasowe działania? A potem rozważ w jakim stylu chciał_byś działać jako rodzic.
Jakim rodzicem jesteś – styl autorytatywny
Rodzice działający w stylu autorytatywnym to tacy, którzy:
- okazują dziecku pozytywne emocje i uczucia
- przejawiają zachowania akceptujące
- ustalają reguły/zasady/granice w taki sposób by były one jasne, wyraźne nazwane, wytłumaczone i względnie stałe
- mają wysokie wymagania wobec dziecka, jednak adekwate do wieku i możliwości indywidualnych, a także sprzyjające rozwojowi
- wykorzystują komjunikacje o wzajemnym charakterze, szanując i wysłuchując opinię dziecka – jest ono w rozmowie traktowane podmiotowo (co nie oznacza, że rodzice zawsze zgadzają się z opinią dziecka)
Jakim rodzicem jesteś – styl autorytarny
To styl stojący w opozycji do stylu autorytatywnego. Rodzice wykorzystujący styl aurotytarny:
- zachowują się wobec dziecka dyrektywnie
- wymagają bezwzględnego posłuszęństwa
- rzadko okazują emocje czy uczucia dziecku
- komunikacją się w sposób jednostronny – dziecko ma obowiązek przyjąć komunikat i spełnić stojące za nim oczekiwania
- często kontrolują zachowania dziecka poprzez karcenie
Jakim rodzicem jesteś – styl permisywny
To styl, o którym można powiedzieć, że odbiega od dwóch wspomnianych, jednak nie jest złotym środkiem. Rodzice permisywni to tacy, którzy:
- mają akceptujący stosunek do dziecka
- mają niskie wymagania wobec dziecka (poniżej ich możliwości, co nie jest sprzyjające jeśli chodzi o rozwój dziecka jako jednostki)
- nie kontrolują dziecka
- pozwalają dziecku podejmować decyzję odnośnie tego co i jak chce robić
- minimalizują stosowanie kar (i to jest ogromnym plusem, bo jak wskazuje wiele badań, kary są bardzo złym „środkiem wychowawczym”)
- konsultują z dzieckiem swoje wybory
- wyjaśniają dziecku zasady funkcjonujące w rodzinie
Jakie są najważniejsze czynniki w tych stylach wychowania?
We wspomnianych trzech stylach wychowania, które opisała Diana Baumrind, wyróżnia się cztery najważniejsze czynniki:
- emocjonalny stosunek do dziecka
- stałość i jasność formułowania i wyrażania zasad/reguł/granic
- formułowanie wymagań wobec dziecka
- komunikacja
Każdy z tych czynników może zostać zaniedbany w relacji z dzieckiem, z róznych powodów. Cześć tych zaniedbań wynika z braku wiedzy, inne z bardzo złych wzorców wyniesionych z domu rodzinnego, jeszcze inne z braku umiejętności ich wyrażania lub poczucia, że nie potrafimy tego robić.
Niezależnie jednak od tego jakie stoją za tymi zaniedbaniami powody, warto to zmienić. Znacząco wpływa to jakość relacji dziecko – rodzic, a także na to z jakmi wzorcami dziecko wyjdzie z rodziny. To na bazie tych wzorców będzie tworzyć relacje przyjacielskie, romantyczne, zawodowe, a jeśli zostanie rodzicem, równiez relacje dziecko-rodzic.
Zatem inwestycja w tę zmiaę u siebie, jest ogromną inwestycję w siebie, dziecko, rodzinę, a w szerszym spektrum w społeczność w jakiej żyjemy, jak i w całe społeczeństwo.
To jak to jest – jakim rodzicem jesteś? A może nie odnajdujesz siebie w żadnym z tych styli? Jeśli masz ochotę podzielić się tym w komentarzu, pisz śmiało!
Tutaj znajdziesz kilka artykułów na temat komunikacji z dzieckiem:
- Jak rozmawiać z dzieckiem?
- „Zdolny ale leń” – dlaczego nie warto tak mówić do dziecka?
- Czy stosowanie Porozumienia Bez Przemocy wobec dzieci działa?
- Cykl artykułów „Bariety komunikacyjne dziecko – rodzic”
- Cykl artykułów „Komuniakcja rodzic-dziecko”
Tutaj poczytasz o budowaniu relacji z dzieckiem:
- Autonomiczność dziecka
- Problematyczny jedynak – egoista czyli o braku wolności w dziecięcym świecie
- Dlaczego Twoje dziecko jest “niegrzeczne”?
- Szczęście w dziecięcym świecie
- Duński przepis na szczęście czyli hygge w wychowywaniu dzieci
- Kiedy nastolatek nie słucha
- Jak wychować dziecko ze zdrowym i stabilnym poczuciem własnej wartości?
- Jak nauczyć dziecko podejmowania trafnych decyzji?
- Wolność w dziecięcej zabawie
- Poczucie własnej wartości. Jak wygląda w świecie dziecka?
Polecam też artykuły dotyczące roli rodzica w życiu dziecka:
- Rola ojca w życiu dziecka
- Najtrudniejszy zawód świata – matka.
- Patchworkowa rodzina. Czyli o tym jak być dobrym “rodzicem”
- Rodzice, którzy są a jednocześnie ich nie ma
- „Klaps uczy ale tylko złych rzeczy”
- Zachowania rodzica, zaniżające poczucie własnej wartości u dziecka [4 niezdrowe postawy]
Poniżej zosatwiam kilka artykułów dotyczących ochrony dzieci przed wykorzystaniem seksualnym:
- Wykorzystywanie seksualne dzieci i młodzieży
- Mity dotyczące wykorzystywania seksualnego dzieci i młodzieży
- Jak chronić dzieci przed wykorzystaniem seksualnym?
- Wykorzystywanie seksualne dzieci – najczęstsze pytania i odpowiedzi
